เรมแบรนดต์ มหาจิตรกรกระฎุมพี -

กระฎุมพี - กระฎุมพี

สุนทรภู่ เกิดวังหลัง ผู้ดี บางกอก มหากวีกระฎุมพี มีวิชารู้เท่าทันโลก สุจิตต์ วงษ์เทศ ครั้งที่พิมพ์, พิมพ์ครั้งที่ 1 พิมพลักษณ์, กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน

กระฎุมพี ชนชั้นกระฎุมพี ได้แก่อิสสระชน อาทิเช่น พ่อค้า ช่างฝีมือที่อยู่ในเมือง ในระยะแรกชนชั้นกระฎุมพียังไม่มี อิสสระเพราะต้องขึ้นต่อชนชั้นศักดินา ต่อมาคือเมื่อการค้าขยายตัว จึงสถาปนาเป็นชนชั้นอิสสระได้  กระฎุมพี ในท้องที่บาง แห่ง เช่น หัวเมืองในมณฑลทางอีสาน สภาพหมู่บ้านเช่นนี้ยังมีอยู่ในช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ ดังที่สมเด็จกรม พระยาด ำรงราชานุภาพ ทรงเล่าไว้ใน Tag: กระฎุมพี The Morning After · อาหารเช้าราชินี สู่อาหารมื้อที่บ่งบอกความหรูหราของชนชั้นกลาง การที่ราชินีสององค์ที่นามว่า 'เอลิซาเบธ' ทั้งคู่ เพิกเฉยไม่สนใจ

กระโถนเด็ก แนวคิดเช่น เสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิพลเมืองและการนับถือศาสนา และการค้าเสรี ล้วนสืบทอดมาจากปรัชญาของกระฎุมพี ในมุมมองมาร์กซิส